امروزه استفاده از انواع فلزهای مختلف، جهت ترکیب با سایر فلزها و پدید آوردن نوعی آلیاژ رواج یافته است. این موضوع، به سبب اهمیتی که انواع فلزات در نقاط بیشمار زندگی ما دارند، روز به روز گسترش بیشتری پیدا میکند. در این میان، شناخت فلزی مناسب و کاربردی برای استفاده درست در مقطعی مناسب، حائز اهمیت میباشد.
مس چیست؟
از جمله فلزهای کاربردی، فلز مس میباشد. مس که با علامت اختصاری CU شناخته شده است، عنصری به رنگ قهوهای میباشد. خاصیت عنصر یاد شده بسیار است. برای مثال، عنصر مس قابلیت چکشخواری را داشته و انعطاف بینظیر آن، موجبات ترکیب عنصر مذکور را با سایر فلزات فراهم میکند.
عنصر مس با وجود نرمی فوقالعاده خود، در برابر انواع رطوبت هوا و اکسیژن مقاوم بوده و از انواع خوردگی جلوگیری میکند. این موضوع علاوه بر خاصیت انتقال الکتریسیته عنصر یاد شده، موجبات افزایش کارایی و کاربرد مس را فراهم کرده، به گونهای که در بسیاری از صنایع متفاوت، مس به عنوان فلزی برتر به کار میرود.
در ارتباط با عنصر مس که پس از عنصر فولاد و آلومینیوم در رده برتر قرار دارد، مطالب بسیاری موجود است. در ادامه برای آشنایی بیشتر با فلز مطروحه و میزان کارایی آن، به بررسی پیشینه و نحوه عملکرد این عنصر شگفتانگیز میپردازیم.
برای اطلاعات بیشتر به ویکی پدیا سر بزنید.
تاریخچه عنصر مس چگونه است؟
عنصر مس به دلیل پیدایش در سطح کره زمین، از سالیانی دور مورد استفاده مردمان قرار گرفته است. بدین منظور میتوان عنصر مس را از 10000 سال پیش در میان آدمیان یافت. البته لازم به ذکر است، اشکال مختلف عنصر مس که امروزه رایج هستند، در سالیان گذشته موجود نبوده است. زیرا علم به استفاده از عنصر مس برای شکلگیری و پیدایش فلز و یا آلیاژی جدید، در سالیان اخیر در صنعت انسانها رونق یافته است.
استفاده از مس برای تولید آلیاژ، اولین بار توسط مردمان کشور مصر روی داده است. بدین جهت، برای بوجود آوردن نوع جدیدی از آلیاژ، به ترکیب قلع با مس پرداختند. ترکیب مذکور، موجبات پیدایش انواع آلیاژهای برنزی شده است. این نوع آلیاژ، قدمتی بسیار را به خود اختصاص داده است. در ادامه به بررسی انواع مس از جهت منبع تولیدی خواهیم پرداخت تا با ذات و ماهیت عنصر یاد شده آشنایی بیشتری پیدا کنید.
انواع مس از جهت منبع تولیدی
انواع مس مورد استفاده در صنایع مختلف، از دو منبع بدست میآیند. هریک از منابع، روش استخراج متفاوتی دارند. در ادامه به بررسی کوتاهی در باب هریک از منابع خواهیم پرداخت.
مس اولیه: امروزه انواع مسهای بکار رفته در صنایع، از مس اولیه میباشند. بدین منظور، استخراج مس از معدن و بدست آوردن کنسانتره، در 80% از موارد مورد استفاده از انواع مس کارایی دارد.
مس ثانویه: مس ثانویه روش دیگری جهت تحصیل عنصر مس میباشد. امروزه به دلیل کاهش آسیب انواع فلزات به کره زمین، روش بازیابی انواع بازیافتها رایج شده است. بدین منظور کارخانهها برای دستیابی به عنصر فلز، به بازیابی انواع قراضههای مربوط به عنصر مس میپردازند.
لازم به ذکر است، استفاده از انواع سنگهای معدن برای استخراج و تولید عنصر مس، با دو روش صورت میگیرد. از جمله این روشها میتوان به روش پیرومتالورژی و هیدرومتالورژی اشاره کرد. در ادامه توضیحاتی مختصر و مفید در باب هریک از روشهای نام برده ارائه خواهیم داد.
روشهای تولید مقاطع مس
روش پیرومتالورژی: در روش پیرومتالورژی برای بدست آوردن عنصر مس، در ابتدا سنگ معدن مرتبط به مس را استخراج میکنند. سپس سنگ استخراج شده را در حرارت قرار میدهند. بعد از مرحله یاد شده، به پالایش ماده مذاب بدست آمده میپردازند. در نهایت عنصر مس بدست میآید.
روش هیدرومتالورژی: در روش مذکور برا بدست آوردن عنصر مس، در ابتدا لازم به استخراج سنگمعدن مروبطه است. پس از دستیابی، سنگ معدن را به قطعات کوچک تقسیم کرده و هریک از قطعات را در اسید قرار میدهند. بدین نتیجه، فلز مس استخراج میگردد. این روش نوعی تکنولوژی لچینگ نیز میباشد.
انواع مقاطع مس
همانطور که بیان شد، عنصر مس از جمله عناصر کاربردی جهت ساخت انواع آلیاژ و بکارگیری در صنایع مختلف به شمار میرود. بدین منظور از عنصر یاد شده، برای لولهکشی، انواع تجهیزات مربوطه به الکترونیک، ابزارهای شیمیایی و… استفاده میشود.
از جمله انواع مقاطع مس میتوان به انواع ورقهای مسی، شمش مسی، لولههای مسی، الکترود و انواع تسمههای مسی اشاره کرد. در ادامه مطالبی جهت معرفی انواع لوله ها و ورقهای مسی ارائه خواهیم داد.
ورقهای مسی به چه صورت هستند؟
از جمله زمینههای کاربردی عنصر مس، تولید انواع ورقهای مسی میباشد. بدین صورت انواع کارخانههای مربوطه، تولید ورقهای مسی را در فرایند انواع تولیدات خود قرار دادهاند. در کشور ایران، کارخانه باهنر کرمان، از جمله کارخانههای باتجربه در جهت تولید انواع ورقهای مسی به شمار میرود.
در تولید انواع ورقهای مسی توسط کارخانه مذکور، ضخامتهای متفاوتی در نظر گرفته میشود. بدین جهت، ورق مسی با ضخامتهای 05/0 تا 5 میلیمتر نیز تولید شده و در سطح بازار به فروش میرسند. تعیین ضخامت ورقهای مسی، با توجه به عملکرد مورد انتظار خریدار تعیین میگردد. طول هریک از ورقهای مسی یاد شده، تقریبا 2000 میلیمتر و عرض آن، عددی مانند 660 میلیمتر میباشد.
کاربرد انواع ورقهای مسی در انواع سیمها، لولهها، دستگیرهها دربهای منازل، ابزار مربوط به الکتریسیته، موتور بخار وات، لامپها و کلیدها، اجاقها و انواع مایکروویوها، آلات موسیقی، انواع سمهای کشاورزی و… میباشد.
نحوه عملکرد لولههای مسی
لولههای مسی از جمله ابتکارات مهم و پرکاربرد عنصر مس میباشد. این نوع لولهها، در انتقال حرارت و الکترونیک عالی عمل میکنند. در نتیجه از کاربرد بالایی در انواع صنایع مختلف برخوردار هستند. نحوه تولید انواع لولههای مسی به دو صورت میباشد.
انواع لولههای مسی به دو دسته تقسیم میشوند. نوعی از لولههای مسی، در انواع سیستمهای تهویه بکار میروند که به آنها ACR نیز گفته میشود. دسته دوم از انواع لولههای مسی، در لولهکشیهای مربوطه به آب، گاز و… بکار میروند.
موارد مصرف انواع لولههای مسی بسیار است. زیرا لوله مسی با توجه به خاصیت بینظیر خود، در انواع صنایع مختلف کارایی دارند. برای مثال از لوله مسی مدل TPC برای تولید انواع کابلهای برقی استفاده میشود. کابلهای تولید شده از لولههای مسی، به دلیل خاصیت انعطافپذیری فوق العادهای که دارند بسیار مورد توجه قرار گرفتند. همچنین، قیمت ارزان و پایین این نوع کالا، موجبات خریداری و استفاده بیشتر از محصول یاد شده را فراهم کرده است. از انواع لوله مسی DLP نیز در حرفه جوشکاری استفاده میشود. لوله مسیهای کلاف نیز در انواع تولید کولرهای گازی تاثیرگذار هستند.
کابل کواکسیال
از جمله کابلهایی که امروزه کارایی بسیاری دارد، انواع کابل کواکسیال میباشد. کابل کواکسیال، به دلیل انعطاف بالا و سبکی وزن، بسیار مورد استفاده قرار میگیرند. برای مثال کابلهای مربوط به مخابرات، توسط کابل کواکسیال تامین میگردد.
هسته کابل کواکسیال، حمل سیگنالهای الکترونیکی را بر عهده دارد. روکش کابل مطروحه از مس میباشد. بدین جهت، مس به صورت عایقی از هسته مطروحه محافظت میکند. کابل کواکسیال، در دو نوع مختلف به تولید رسیده است.
کابل کواکسیال thin net: این نوع کابل قابلیت انعطاف بالایی داشته و نرم است. همچنین کار کردن با کابل مطروحه آسان بوده و در شبکههای متعددی بکار می رود. لازم به ذکر است قطر کابل ذکر شده به 25/. اینچ میرسد.
کابل کواکسیال thick net: این نوع کابل هسته مسی ضخیمتری دارد. همچنین میتواند مسافت طولانیتری را پوشش دهد. قطر کابل گفته شده، به تقریب تا 5/. اینچ میرسد.
مزایا و معایب کابل کواکسیال، قبل از خرید این نوع محصول باید مورد توجه قرار گیرد. از مزایا این نوع کابل مطروحه میتوان به ماندگاری بالا و کیفیت مناسب، پهنای باند خوب،قابلیت استفاده در انواع سیستمهای دیجیتالی اشاره کرد. معایب این نوع کابل یاد شده کم است. اما در هر صورت، هزینه خریداری و نصب کابل کواکسیال بالا میباشد.
با توجه به مطالب گفته شده، اهمیت عنصر مس بسیار زیاد است. این عنصر علاوه بر کارایی به صورت فلز یاد شده، میتواند با انواع عناصر ترکیب شده و نوعی آلیاژ را به وجود آورد. عنصر مس به دلیل خاصیتهای شگفتانگیز خود همچون مقاومت در برابر اکسیده شدن، حمایت از جریانهای الکترونیکی، انعطافپذیری بالا، وزنی سبک و… بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. بدین منظور در تمامی کارخانههای تولیدی مربوط به عنصر مس همچون کارخانه باهنر کرمان، از انواع سازههای مربوطه مسی، اقلام و ابزارهای متنوعی جهت آسایش و راحتی کار انسانها به تولید میرسانند.